Πόσο όμορφα μίλησαν ανά τους αιώνες εκείνοι που ερωτεύτηκαν τη μία Ύπαρξη, τη μία Ζωή πίσω από όλες τις μορφές και, σβήνοντας το εγώ τους, της επέτρεψαν να ζήσει μέσα τους, όπως π.χ. αναφέρεται σ’ αυτό το σχόλιο για το τάγμα που ίδρυσε στο Θιβέτ πάνω στη γραμμή της αγάπης ο μεγάλος γιόγκι Μιλαρέπα:
Έχοντας βιώσει πλήρως τον θάνατο του εγωισμού του
και της πεποίθησης για μια ατομικότητα
που τον ξεχωρίζει από τους άλλους,
ο γιόγκι μπορεί να πει:
Επειδή εγώ δεν είμαι πια,
είμαι ο καθένας, είμαι τα πάντα.
Είδαν κάθε διαχωρισμό τους να καταρρέει, είδαν κάθε απόσταση που είχαν θέσει ανάμεσα σ’ αυτούς και τον Θεό, τον Κόσμο και τους άλλους να εξαφανίζεται και ξαναβρήκαν τον εαυτό τους στην αληθινή του κατάσταση, ως αγάπη και θυσία, ως ομορφιά και ελευθερία, ως μεγαλείο και ταπεινότητα και διαρκή ακατάπαυστο πόθο προσφοράς – έγιναν έτσι οι υπηρέτες της ανθρωπότητας:
Στην πραγματικότητα, φυσικά,
είμαστε όλοι κύτταρα στο σώμα της ανθρωπότητας.
Δεν είμαστε ξέχωροι από τους συνανθρώπους μας.
Όλα αποτελούν μια ολότητα.
(…) Αναγνωρίζω την ενότητά μου με όλη την ανθρωπότητα
και την ενότητά μου με τον Θεό.
Η ευτυχία μου πλημμυρίζει και γίνεται αγάπη
και προσφορά προς όλους και τα πάντα.
– Η Προσκυνήτρια της Ειρήνης (Peace Pilgrim – 1908-1981)
Πώς ηχεί η φωνή τους από τα βάθη του χρόνου, η ίδια φωνή, σε όποια θρησκευτικότητα ή πνευματικότητα και αν ανήκαν, η φωνή που βεβαιώνει ότι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει την ενότητα των πάντων ως τον ίδιο τον αληθινό του Εαυτό, μόνον αγαπώντας και υπηρετώντας…
Αυτό που όλος ο σημερινός κόσμος περιμένει
(…) είναι η μεγαλειώδης ιδέα για την πνευματική ενότητα του σύμπαντος,
η μοναδική και άπειρη πραγματικότητα που υπάρχει σ’ εσάς,
σ’ εμένα, σε όλους μέσα μας, στην Ψυχή…
Η απέραντη ενότητα της Ψυχής,
η ιδέα ότι εσείς κι εγώ δεν είμαστε μονάχα αδέρφια,
μα ότι εσείς κι εγώ είμαστε ένα…
Αν θέλετε να βρείτε τον Θεό, υπηρετείστε τον άνθρωπο!
(…) ακόμα κι αν θα χρειαζόταν να υποφέρω χίλιες γεννήσεις
για να αλαφρύνω την αθλιότητα του κόσμου
–τι λέω;–, για να απομακρύνω τον πόνο από έναν μονάχα άνθρωπο,
με τι χαρά θα το δεχόμουν!..
– Βιβεκανάντα (1863-1902)
Πόσο σαφής ήταν η επίγνωσή τους ότι η άνοδος στην Ύπαρξη, στο Απόλυτο Ένα, γινόταν με σκοπό να καταστούν υπηρέτες της ανθρωπότητας, όπως διαβάζουμε εδώ για τους Σούφι περιστρεφόμενους δερβίσηδες, το τάγμα που ίδρυσε ο Τζαλαλαντίν Ρουμί:
Αυτός ο τελετουργικός χορός αναπαριστά
ένα μυστικιστικό ταξίδι ανόδου
προς το Απόλυτο Ένα,
στο οποίο ο κάθε τελετουργός
συμβολικά περιστρέφεται προς την αλήθεια,
αναπτύσσεται μέσα από την αγάπη
και εγκαταλείπει το εγώ,
ανακαλύπτει την αλήθεια, φτάνει στο Απόλυτο,
κι όταν επιστρέφει από το πνευματικό αυτό ταξίδι
έχοντας κατακτήσει την ωριμότητα και τη δύναμη να αγαπά,
αφιερώνει τον εαυτό στην υπηρεσία όλης της πλάσης
ανεξαρτήτως απόψεων, φυλών, τάξεων ή εθνών.
Οι αιώνες κύλησαν και η Ύπαρξη ενσαρκώθηκε και γνωρίσαμε τον ενανθρωπισμένο Λόγο. Η σχέση του Ενός Ανθρώπου με τον Λόγο Θεό παρέμενε γενικά ασαφής, όμως στα τέλη του 20ού αιώνα, ο Σωφρόνιος του Έσσεξ (1896-1993) μίλησε καθαρά:
Κατά την αρχαία θεολογική παράδοση
της ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας,
το ανθρώπινο γένος είναι ένα ον
αλλά σε πολλές υποστάσεις (πολυϋπόστατο),
όπως ακριβώς ο Θεός είναι ένα Ον σε τρία πρόσωπα.
Κατά την προσευχήν υπέρ όλου του κόσμου
δίδεται εις ημάς να αγαπήσωμεν
το ομοούσιον ημίν γένος των ανθρώπων,
να ζήσωμεν πάσαν την ανθρωπότητα ως Έναν Άνθρωπον.
Και να που κατά την ταύτισή του με την ανθρωπότητα, ο Σωφρόνιος έβρισκε τον εαυτό του στον Λόγο: Όταν μένω εν Αυτώ, δύναμαι ωσαύτως να είπω «εγώ ειμί».
Έτσι, εκείνος που ανοίγει τον εαυτό του στον Έναν Άνθρωπο, βρίσκεται στον Λόγο. Και τότε αισθάνεται και μιλάει ως ο Λόγος, ως ο εγώ ειμί, όπως βεβαίωσε ο Σωφρόνιος, ο οποίος θλιβόταν όταν έχανε αυτό το βίωμα:
«Επιστρέφοντες» εκ της καθαράς προσευχής
εις την παχύτητα της σαρκός του κόσμου τούτου
εκπίπτομεν του βιώματος του ενός ανθρώπου
και βλέπομεν εκ νέου μετά λύπης
ότι οι άνθρωποι δεν είναι πλήρως διαφανείς
ο εις εις τον άλλον.
Εντούτοις, αν ο άνθρωπος είχε τη δυνατότητα –αλλά και το δικαίωμα και την ευθύνη, κατά τη γνώμη μας– να βιώνει τον εαυτό του ως ένα με την ανθρωπότητα και με τον Λόγο και να εκφράζεται ως ο Λόγος, βλέπουμε ότι ιστορικά η δυνατότητα αυτή έμεινε απραγματοποίητη, έως την έλευση του Διδασκάλου Ιωάννη.
Ο Ιωάννης εμφανίστηκε νομοτελειακά στην ανθρώπινη Ιστορία μετά την ενανθρώπιση του Λόγου, για να δείξει το πώς είναι και πώς λειτουργεί η ομοίωση του ανθρώπου με τον Λόγο, για την οποία όλοι είμαστε προορισμένοι, όπως λέει ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «στη δεύτερη παρουσία του θα γίνουμε όμοιοι με αυτόν, γιατί θα τον δούμε όπως πραγματικά είναι» (1η επιστολή, 3:2).
Εκείνο ωστόσο που πρέπει να τονιστεί με όλους τους τρόπους, εκείνο που αποτελεί την ουσία της εμφάνισής του, είναι ότι ο Διδάσκαλος δεν αρκέστηκε απλώς στη διδασκαλία και τη δυναμική βεβαίωση και κατάδειξη, μέσα από τις πύρινες προσευχές του, της ένωσης με τον Λόγο και της έκφρασης του Λόγου από τον άνθρωπο… Αντίθετα, με όλη του τη δύναμη, ανέδειξε όλα αυτά ως απαραίτητες προϋποθέσεις για την εκπλήρωση του υπέρτατου σκοπού, που είναι η δράση του ανθρώπου μέσα από την ένωσή του με τον Λόγο, για την αλλαγή του κόσμου.
Έτσι, ελευθέρωσε πρώτος αυτός δυναμικά τον λόγο του Λόγου· ελευθέρωσε την εκδήλωση του Λόγου απ’ τον άνθρωπο και ξεκίνησε το Έργο της αποκατάστασης των πάντων μέσα από την ύψιστη μορφή θεουργίας. Την ταυτενέργεια δηλαδή με τον Λόγο, η οποία διαχέει τα αναστάσιμα πυρά του πάνω στη Γη, παρεμβαίνοντας σε όλες τις δεσμευτικές για τον άνθρωπο καταστάσεις και διαμορφώνοντας νέα συλλογικά βιώματα στη συλλογική συνείδηση.
Όλα αυτά, όμως, με την υπεύθυνη κατάθεση του εαυτού τού ευλογούντος ανθρώπου για την πραγμάτωσή τους, επειδή η ανάληψη της ευθύνης για τα πάντα είναι η μόνη που μπορεί να υποστηρίξει την αποκατάσταση των πάντων.
Αυτό ενσάρκωσε ο Ιωάννης, καταθέτοντας την ίδια του τη ζωή στο Έργο του Λόγου, υπέρ της ανθρωπότητας-εαυτού του.