Αυτό που στο Έργο ονομάζουμε “χριστοποίηση” είχε συλλάβει ως έννοια ο κοινωνιολόγος, δημοσιογράφος και πρωτοπόρος του σοσιαλιστικού κινηματος στην Ελλάδα Πλάτωνας Δρακούλης (1858-1942;), αποκαλώντας τo “αποχρίστωση”, λέξη συναφή με την “αποθέωση”. Παραθέτουμε εδώ ένα μικρό δείγμα της σκέψης του, από το βιβλίο του “Φως εκ των ένδον”, το οποίο συνδέεται με τον αποσυμβολισμό των σταδίων της ζωής του Ιησού που έκανε ο Δάσκαλος Ιωάννης, παρουσιάζοντας σε αυτά τα εσωτερικά βήματα του χριστοποιούμενου ανθρώπου.
~*~
Σε κάθε εποχή ο άνθρωπος αισθανόταν μια ενδόμυχη δίψα αναγεννήσεως ή λυτρώσεως. Η δίψα αυτή είναι αποτέλεσμα ενός νόμου που λειτουργεί στην φύση της ψυχής, η οποία ποθεί προβιβασμό και εξέλιξη. Η άγνοια της αρχής της δίψας αυτής ερμήνευσε τον ψυχικό αυτόν πόθο ως προσδοκία ενός ήρωα ή θεού ή μεσσία. Ο πόθος της ψυχής είναι η ισχυρότερη δύναμη στην φύση, η δε ιδέα που δημιουργείται από την επενέργειά της, όχι μόνο λαμβάνει λόγο υπάρξεως, αλλά και ενσαρκώνεται.
Αλλά όταν ο κόσμος κατόπιν λαμβάνει την βιογραφία τού κατ’ αυτόν τον τρόπο ενσαρκωθέντος όντος με την ιστορική της απλώς σημασία σφάλλει. Η βιογραφία εκείνη εκτός από την εξωτερική της έχει και εσωτερική φάση. Όλη η σειρά των γεγονότων από την γέννηση μέχρι την ανάσταση είναι αντανάκλαση όσων συμβαίνουν σε κάθε άτομο, είναι εστία των γενικών πόθων οι οποίοι επέβαλαν την ενσάρκωση. Το βρέφος που γεννήθηκε είναι, θα λέγαμε, ο φακός στον οποίο συγκεντρώνονται οι ψυχικές ιστορίες όλων εκείνων που πόθησαν αναγέννηση και λύτρωση.
Οι άνθρωποι αρκεί να ενατενίζουν το ενσαρκωμένο πρόσωπο ως πρότυπο για να γνωρίζουν τους εαυτούς τους και να απεκδέχωνται την λύτρωση. Αλλά η εξωτερική αντίληψη της βιογραφίας του ενσαρκωμένου προσώπου εμποδίζει την λύτρωση και αναμφιβόλως σε αυτό πρέπει να αποδοθή η μέχρι τώρα μη εφαρμογή του Χριστιανισμού.
Η εσωτερική αντίληψη του Χριστιανισμού θα μας απεκάλυπτε το ενδότερο στοιχείο της φύσεώς μας και θα υπεδείκνυε μέθοδο βίου που απορρέει από αυτόν. Θα μας δίδασκε ότι εκείνο το ενδότερο στοιχείο συνίσταται στην αγαθότητα, την γλυκύτητα, την χρηστότητα, τον ανθρωπισμό, το ήμερο -αποτελεί τον εν ημίν Χριστό, που σταυρώνεται από την αμάθεια. Η εσωτερική αντίληψη του Χριστιανισμού θα μας δείξη ότι όπου υπάρχει αγαθότητα υπάρχει και Γολγοθάς, αλλά ότι τον Γολγοθά διαδέχεται πάντοτε νίκη ακτινοβολούσα αίγλη και χάρη. Η αναγνώριση του νόμου αυτού αποτελεί την αληθή χριστιανική πίστη και αρκεί επισταμένη εσωτερική παρατήρηση, πείρα και μνήμη για να καταστή ο νόμος αυτός φανερός στον καθένα. Θα κατανοηθή ότι οι δοκιμασίες διά των οποίων η ανθρωπότητα διήλθε, απετέλεσαν τον αναπόφευκτο σταθμό της πορείας προς αναγέννηση.
~*~
Μιλήσαμε για την έννοια της σταυρώσεως και των άλλων σταδίων της ανθρωπίνης τελειοποιήσεως, όπως μας την επέδειξε ο Χριστός στο πρόσωπό του. Αλλά ποιον κυρίως εννοούμε Χριστό; Χριστός μπορεί να είναι ο καθένας. Χριστός εδώ κυρίως εννοούμε όχι το πρόσωπο αυτό καθ’ εαυτό του Ιησού, αλλά την αρχή, την μέθοδο, το σύστημα, τον βίο, τον τρόπο σκέψεως κατά τον οποίο ο άνθρωπος βαθμηδόν χρίεται από το ενδότερο πνεύμα. Διακριτικός χαρακτήρας της μεθόδου αυτής, την οποία διέγραψε ο Ιησούς, είναι η αγάπη δυνάμει της οποίας βλέπει κάποιος τον εαυτό του στο πρόσωπο όλων των άλλων. Μόνον εκείνος που μπορεί να τρέφη το αίσθημα αυτό χρίεται από το πνεύμα και μεταμορφώνεται βαθμηδόν από θνητό σε αθάνατο. Η ουράνια επενέργεια επάνω στην ουσία της ψυχής την καθιστά ικανή να προσανατολισθή προς την θεία ουσία και κατ’ αυτόν τον τρόπο “να συλλάβη εν γαστρί” την θεία προσωπικότητα.
Ο καθένας μας είναι Χριστός σε λανθάνουσα κατάσταση, διότι ο καθένας μας είναι επιτομή του σύμπαντος, το οποίο φέρει εντός του τον Χριστό.