Περί διαλογισμού
Στην εποχή μας, μεγάλο μέρος της αρχαίας γνώσης της Ανατολής έχει μεταφερθεί στη Δύση και έχει υποστεί μια αναγκαστική μεταλλαγή, ώστε να γίνει πιο προσιτή στον δυτικό άνθρωπο. Ως αποτέλεσμα, αυτό που ουσιαστικά ήταν ο διαλογισμός ή η γιόγκα στην ανατολική πνευματικότητα έχει ελάχιστη ή καμία σχέση με αυτό που εννοεί ο δυτικός άνθρωπος σήμερα. Έτσι, είναι ανάγκη να διευκρινίσουμε κάποια πράγματα για τον διαλογισμό: καταρχάς για το νόημα και τη σκοπιμότητά του, όπως τουλάχιστον τα εννοεί η Πλανητική Ιεραρχία.
Ο σκοπός του διαλογισμού, λοιπόν, είναι ο μαθητής να γίνει ικανός να έρχεται σε επαφή στο ανώτερο νοητικό πεδίο με τις ιδέες εκείνου του μέρους του θείου σχεδίου, για την προώθηση του οποίου μπορεί να εργαστεί στο γήινο πεδίο. Και αυτό γίνεται πάντα στο πλαίσιο της ένταξής του σε μαθητεία με έναν Διδάσκαλο της Ιεραρχίας ή με κάποιον πιο προχωρημένο μαθητή, πάντα υπό αυστηρή επιτήρηση, όχι μόνο διότι πρέπει να μάθει να διαλογίζεται σωστά, αλλά και επειδή οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι και μόνον η Ιεραρχία έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει την κατάσταση των σωμάτων και των κέντρων κάθε μαθητή, το σημείο εξέλιξής του και τον προορισμό της συγκεκριμένης του ενσάρκωσης, ώστε να μπορεί να τον προστατεύει απ’ τη λανθασμένη ενεργοποίηση των εσωτερικών πυρών.
Με την εκπαίδευση οι μαθητές προχωρούσαν, λάμβαναν μυήσεις και γίνονταν όλο και πιο ικανοί εργάτες του θείου σχεδίου, και κάποιοι ελάχιστοι έφθαναν στο επίπεδο του Διδασκάλου. Αυτή ήταν η κατάσταση μέχρι τη δεκαετία του ‘60, όταν ο πλανήτης άρχισε να πλημμυρίζει από σχολές διαλογισμού και γιόγκα που δεν είχαν ποτέ την παραμικρή σχέση ούτε με τον αληθινό διαλογισμό ούτε με την αυθεντική γιόγκα, όπως αυτά είχαν αναπτυχθεί απ’ την αρχαία σοφία χιλιάδες χρόνια πριν. Στις σχολές αυτές ο διαλογισμός είναι μια ατομική υπόθεση, δεν συνδέεται με το έργο της Ιεραρχίας για την εξέλιξη της ανθρωπότητας και, επιπλέον, δεν υπάρχει καμιά προστασία από τους κινδύνους της ανισόρροπης ανάπτυξης. Οι εσωτερικές σχολές που συνδέονται με την Ιεραρχία είναι ελάχιστες και αφανείς· ως συνέπεια, καριέρες και βιομηχανίες χτίζονται πάνω στην οικειοποίηση και τον ευτελισμό του διαλογισμού και της γιόγκα, η οποία, ως επί το πλείστον, νοείται ως γυμναστική.
Στο βιβλίο του με τίτλο Yoga Body,1 ο Mark Singleton καταγράφει τεκμηριωμένα πώς η σύγχρονη γιόγκα του σώματος ξεπήδησε ως ένας συνδυασμός διαφόρων ειδών ευρωπαϊκής γυμναστικής – της σουηδικής γυμναστικής, των συστροφών (contortions) που ασκούσαν οι άνθρωποι-λάστιχο στα τσίρκο της Βικτωριανής Αγγλίας, και του body building, που μόλις είχε αρχίσει να αναπτύσσεται σε ολόκληρη τη Βρετανική Αυτοκρατορία – σε συνδυασμό με αναπνευστικές ασκήσεις, ντυμένα με ινδικό περίβλημα από ομάδες Ινδών εθνικιστών που ήθελαν να ενδυναμώσουν τον αδύναμο ινδικό πληθυσμό. Η αληθινή γιόγκα δεν είχε καμία σχέση με την ανάπτυξη του σώματος, με τον τρόπο που αυτή νοείται σήμερα στις δυτικές σχολές. Πώς θα γινόταν αυτό, άλλωστε, όταν ο σκοπός των Ινδών ασκητών ήταν ο απόλυτος εκμηδενισμός του σώματος, αυτού του δομικού στοιχείου της μάγια, με σκοπό τον θάνατο του εγώ, και την απελευθέρωση από τον τροχό της μετενσάρκωσης; Έτσι, η Ιεραρχία, θέλοντας να προλάβει τις παρανοήσεις, τις οικειοποιήσεις και τους κινδύνους, πήρε τη θέση που είδαμε· ταυτόχρονα όμως εκπαιδεύει στον αληθινό διαλογισμό τους επιλεγμένους μαθητές της, προσαρμόζοντας πάντα την εκπαίδευση στις εκάστοτε νέες συνθήκες.
Επειδή ωστόσο οι κίνδυνοι είναι πολύ σοβαροί, και οι αριθμοί των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που διαλογίζονται χωρίς επιτήρηση από την Ιεραρχία είναι μεγάλοι, ας παραθέσουμε κάποια πράγματα εδώ γι’ αυτούς τους κινδύνους. Καταρχάς, η Ιεραρχία του Φωτός απαιτεί κάποιες προϋποθέσεις πριν εμπιστευθεί σε κάποιον δυνάμεις που προκύπτουν από τον διαλογισμό. Παραθέτουμε αποσπάσματα από τον Θιβετανό:
Μόνον όταν ο αγωγός ανοίγει για την ενόραση και κλείνει για τη ζωώδη φύση μπορεί ο άνθρωπος να προχωρήσει συνετά στο έργο του. Μόνον όταν η καρδιά διευρύνει την ικανότητά της να υποφέρει μαζί με όλα όσα αναπνέουν, να αγαπά το καθετί με το οποίο έρχεται σε επαφή και να κατανοεί και να συμπονεί ακόμη και τα λιγότερο συμπαθή πλάσματα του Θεού, θα μπορέσει να προχωρήσει το έργο όπως είναι επιθυμητό. Μόνον όταν η ανάπτυξη είναι ισόρροπη, μόνον όταν η διάνοια δεν προτρέχει πολύ της καρδιάς και ο νοητικός κραδασμός δεν αποκλείει τον ανώτερο του Πνεύματος, είναι δυνατό να εμπιστευθούν στον σπουδαστή την απόκτηση δυνάμεων οι οποίες, αν χρησιμοποιηθούν λανθασμένα, μπορεί να καταλήξουν σε όλεθρο για το περιβάλλον του, καθώς και για τον ίδιο.2
Ας δούμε από πιο κοντά τώρα κάποιους από τους κινδύνους του διαλογισμού:
Επιθέσεις επί του μαθητή από εξωτερικές οντότητες σε κάποιο πεδίο. Οι οντότητες αυτές μπορεί να είναι απλώς ανθρώπινα όντα εκτός ενσάρκωσης, μπορεί να είναι μη ανθρώπινοι κάτοικοι άλλων πεδίων, αργότερα, όταν ο σπουδαστής έχει αρκετή σημασία για να ελκύσει την προσοχή, η επίθεση μπορεί να έλθει από εκείνους που ασχολούνται αποκλειστικά με την ύλη για να παρεμποδίσουν την πνευματική ανάπτυξη – τους μαύρους μάγους, τους σκοτεινούς αδελφούς και άλλες δυνάμεις που εμφανίζονται καταστροφικές.3
Πολλές φορές οι επιθέσεις σκοπεύουν σε κατάληψη. Και τα όντα που επιχειρούν να καταλάβουν κάποιον κατώτερο φορέα του μαθητή που διαλογίζεται είναι ποικίλα:
Μη ενσαρκωμένες οντότητες χαμηλής τάξης, που αναμένουν ενσάρκωση (…).
Αυτόχειρες, που ανυπομονούν να επανορθώσουν την πράξη τους και να έρθουν πάλι σε επαφή με τη γη.
Πνεύματα δεμένα με τη γη, καλά και κακά, τα οποία, από αγωνία για τους αγαπημένους τους, τις υποθέσεις των επιχειρήσεών τους ή γιατί ανυπομονούν να κάνουν κάποιο κακό ή να επανορθώσουν κάποια κακή πράξη, εφορμούν κι αποκτούν κατοχή (…).
Σκοτεινοί αδελφοί. (…) Χρειάζονται σώματα μεγάλης ανάπτυξης, γιατί τα ασθενικά και μη εκλεπτυσμένα σώματά τους είναι άχρηστα.
Στοιχειακά και υπανθρώπινες οντότητες κακοποιού φύσης (…).
Μερικοί κατώτεροι ντέβα (…).4
Σχετικά με τους ντέβα, διαβάζουμε:
Στον διαλογισμό είναι κυριολεκτικά δυνατό να παίζουμε με τη φωτιά. Οι ντέβα των νοητικών επιπέδων χειρίζονται τα λανθάνοντα πυρά του συστήματος, κι έτσι, παρεμπιπτόντως, τα λανθάνοντα πυρά του εσώτερου ανθρώπου. Είναι οδυνηρά δυνατό να καταστούμε παίγνιο της προσπάθειάς τους και να καταστραφούμε στα χέρια τους. Εδώ σας λέω μια αλήθεια, δεν εκφράζω χίμαιρες ενός ευφάνταστου νου. Προσέχετε όταν παίζετε με τη φωτιά.5
Ας δούμε τώρα τους κινδύνους από τον διαλογισμό, που αφορούν τον φυσικό εγκέφαλο:
Ο εγκέφαλος πάσχει κυρίως κατά δύο τρόπους: Από συμφόρηση, που προκαλεί επίχυση στα αιμοφόρα αγγεία και επακόλουθη τάση στον λεπτεπίλεπτο εγκεφαλικό ιστό. Μπορεί να καταλήξει σε μόνιμη βλάβη και, ακόμη, να προκαλέσει ηλιθιότητα.
(…) Από παράνοια. Το κακό αυτό έχει συχνά παρατηρηθεί σε σοβαρούς σπουδαστές που επιμένουν σε μια ασύνετη πίεση ή επιδιώκουν να αφυπνίσουν το ιερό πυρ με αναπνευστικές ασκήσεις και παρόμοιες πρακτικές. Πληρώνουν το τίμημα της απερισκεψίας τους με απώλεια του λογικού τους. Το πυρ δεν προχωρεί με τη σωστή γεωμετρική μορφή, δεν σχηματίζονται τα αναγκαία τρίγωνα και το ηλεκτρικό ρευστό ορμά με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα και θερμότητα προς τα πάνω και κατακαίει κυριολεκτικά ολόκληρο ή μέρος του εγκεφαλικού ιστού, επιφέροντας έτσι την παράνοια και μερικές φορές τον θάνατο.6
Εδώ υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον σημείο:
(…) ο διαλογισμός που θα βοηθούσε την ανάπτυξη του Ανατολίτη, θα μπορούσε να εκθέσει σε κίνδυνο και όλεθρο τον Δυτικό αδελφό του.7
Σε κάθε περίπτωση, ο δάσκαλος που θα πάρει την ευθύνη να υποδείξει διαλογισμό, πρέπει να έχει διευρύνει τη συνειδητότητά του τουλάχιστον ως και το ανώτερο νοητικό πεδίο, όπου βρίσκονται τα αιτιατά σώματα των ανθρώπων, ώστε να είναι σε θέση να διαπιστώνει τη δόνηση, τη νότα και το χρώμα του αιτιατού σώματος του μαθητή στον οποίο προτίθεται να δώσει διαλογισμό, αλλά και να είναι σε θέση να γνωρίζει την ακτίνα της ψυχής και της προσωπικότητας του μαθητή, και ένα σωρό άλλα. Πρέπει λοιπόν να είναι Διδάσκαλος της Ιεραρχίας. Ο Θιβετανός σχολιάζει:
Σας έδωσα εδώ μερικούς υπαινιγμούς. Είναι ωστόσο πολύ λίγοι σε σύγκριση με όσα θα γίνουν γνωστά αργότερα, όταν εκείνοι από σας που τώρα μελετούν διευρύνουν ακόμα περισσότερο τη συνείδησή τους, όμως είναι τα μόνα που μπορώ να δώσω επί του παρόντος, και δόθηκαν μόνον αυτά με την πρόθεση να καταδειχθεί πόσο πολλά πρέπει να ληφθούν υπόψη, προκειμένου να προσδιορισθούν κατάλληλα οι τύποι διαλογισμού από έναν Διδάσκαλο.8
Ασχοληθήκαμε σε συντομία με τον παράγοντα της εγωικής ακτίνας, όπως εξετάζεται από έναν δάσκαλο όταν αναθέτει διαλογισμό, και είδαμε με ποιο τρόπο κάθε ακτίνα στοχεύει στον ίδιο σκοπό από διαφορετική διαδρομή, και ότι κάθε ακτίνα απαιτεί έναν διαφορετικό τύπο διαλογισμού. Θίξαμε την τροποποίηση του διαλογισμού από την εξέταση της ακτίνας της προσωπικότητας. Έπειτα εξετάσαμε τον παράγοντα του χρόνου, όπως εμφαίνεται στο αιτιώδες σώμα, το σημείο ανάπτυξής του και τη σχέση του σώματος αυτού με τις τρεις εκφράσεις του και, τέλος, δώσαμε χθες μερικές σύντομες νύξεις για το αιτιώδες σώμα στο δικό του επίπεδο και την έκταση της συνείδησής του. Όλα αυτά πρέπει να σας έδειξαν πόσο σοφός πρέπει να είναι ο δάσκαλος που θα τολμήσει να υποδείξει έναν διαλογισμό. Θα ήθελα να παρεμβάλω εδώ ένα σημείο: κανένας διαλογισμός που να είναι αληθινά κατάλληλος δεν μπορεί να ανατεθεί από δάσκαλο που δεν έχει την ικανότητα της αιτιώδους συνείδησης και επαφής. Όταν ο δάσκαλος γνωρίζει τον φθόγγο, τη συχνότητα κραδασμού και το χρώμα [σ.σ.: του αιτιατού σώματος του μαθητή], τότε μπορεί με σύνεση να αναθέσει διαλογισμό, όχι όμως προηγουμένως.9
Όπως και να έχει, το άνοιγμα της μαθητείας για ολόκληρη την ανθρωπότητα είναι δύσκολο να γίνει με εργαλείο τον διαλογισμό. Μια τέτοια εκπαίδευση απαιτεί πολλά χρόνια, καθ’ ην στιγμή, όπως ειπώθηκε στο πρώτο μέρος: «(…) η νέα κοσμική περίοδος έχει σαν χαρακτηριστικό της τον γοργό ρυθμό, τη γρήγορη κίνηση, τη συνειδητή και άμεση εκδήλωση, τη συνεχή δραστηριότητα. Κι αυτός ο ρυθμός, αυτή η δόνηση, δεν συγχρονίζεται με τη διαλογιστική παθητικότητα (…)».10
Αντίθετα, η προσευχή είναι πολύ πιο προσιτή, δομεί άμεσα αγωγό ενεργητικής ένωσης με τον Λόγο κι ανοίγει στον άνθρωπο τον δρόμο της χριστοποίησης σ’ αυτή τη ζωή. Η προσευχή της πύρινης καρδιάς, έξω από τυπικά και μέσα στη συνειδητή ένωση με τον Λόγο, είναι το μόνο όχημα που μπορεί να μεταφέρει την ανθρωπότητα στη νέα της εξέλιξη, γι’ αυτό κι ο Ιωάννης ήρθε επίσης ως ο μεγάλος αναμορφωτής της προσευχής.
- Oxford University Press, 2010.
- Επιστολές για τον Αποκρυφιστικό Διαλογισμό, (1920), Κέδρος, Αθήνα, 2010, σ. 104 [91].
- Στο ίδιο, σ. 105-106 [92].
- Στο ίδιο, σ. 142 [126]. Οι ντέβα είναι οι δομητές των μορφών όλων των βασιλείων, αλλά και της μορφής του πλανήτη μας και του ίδιου του ηλιακού συστήματος.
- Στο ίδιο, σ. 136 [130].
- Στο ίδιο, σ. 118 [104].
- Στο ίδιο, σ. 128-129 [113].
- Στο ίδιο, σ. 47 [39].
- Στο ίδιο, σ. 49 [40).
- Δώριζας, Διονύσιος, Η Θέωση του Ανθρώπου, Κονιδάρης, Αθήνα, 1986, σ. 200.